Árið 2061

Eftir 50 ár er framtíðin sem við ræðum um þegar við segjumst vilja skila landinu ósnortnu til komandi kynslóða komin. Mín kynslóð verður komin undir græna torfu og sú kynslóð sem hefur það hlutverk að skapa tekjur fyrir umönnun okkar í ellinni farin að heimta slíkt af sínum afkomendum. Núverandi heimskreppa verður aðeins minning hjá elstu mönnum líkt og sú sem var á fjórða áratugi seinustu aldar var í minningu manna upp úr 1980.

 

Fyrir þeim sem þá lifa verður framtíð okkar þeirra nútíð og okkar nútíð gömul saga sem að hluta verður geymd í afkimum þeirra geymslumiðla sem þá verða notaðir og heita skruddur í dag.

 

Í nútímanum sveltur stór hluti mannkynsins, ekki vegna þess að fæðu skorti heldur vagna þess að þeir fátæku hafa ekki fé til að kaupa hann.

 

Þó við sjáum í fréttunum sveltandi börn með hrægamma sér við hlið bíðandi eftir næstu máltíð er það annar raunveruleiki en okkar þar sem flestir hafa eitthvað að borða og þak yfir höfuðið.  Við hugleiðum það sjaldan að við höfum verið í sömu sporum fyrir rúmri öld þar sem mörg börn sömu foreldra hétu sömu nöfnunum því flest börn dóu fyrir fermingu. Við gleymum því að fyrir 50 árum bjuggu menn enn í torfkofum og heyjuðu með svipuðum aðferðum og tíðkuðust við landnám.  Við gleymum því að það voru djarfar ákvarðanir í atvinnuuppbyggingu sem sköpuðu þau lífskjör sem við búum við þrátt fyrir kreppu.

 

Ef við færum orð manna nú til fortíðar og hugleiðum hvaða afleiðingar þau hefðu haft á okkar nútíð og þeirra framtíð ef þau hefðu verið látin ráða för. Þeir hefðu geta barist fyrir því að skila landinu ósnortnu til okkar, friðað Laugardalinn og Reyki í Mosfellsbæ fyrir hitaveituframkvæmdum, friðað Elliðaárnar, Sogið og þjórsá og aðra virkjunarkosti, ég tala nú ekki um ef þeir hefðu staðið gegn lyktarmengun frá sjávarútvegi og veiðum með nútíma veiðitækni.

 

Það er arðsemi frá þeim ákvörðunum að nýta þessar auðlindir okkar sem hafa byggt upp skóla, spítala og heilsusamlegt húsnæði. Þær ákvarðanir skilja á milli okkar og þeirra þjóða sem nú svelta. Eftir sem áður hafa þær einnig valdið gífurlegum náttúruspjöllum. Hafsbotninn hefur verið sléttaður og hægvaxta kórölum og hverastrýtum eytt. Stórum og merkilegum landsvæðum hefur verið sökkt undir miðlunarlón og fiskistofnun í sjó og ám hefur verið sköpuð mun verri lífskilyrði.

 

Þegar talað er um að taka tillit til komandi kynslóða ganga þeir sem þannig tala út frá því að það komi komandi kynslóðum best að landið breytist ekkert af mannavöldum. Engar óafturkræfar breytingar verði gerðar. Lífsskilyrði eru ekki einhver náttúrufyrirbrigði heldur efnahagsleg samkeppnisstaða landsins. Þegar kemur að baráttunni um brauðið fá þeir einir magafylli sem hafa til þess aur. Maturinn sem þá verður til skiptanna verður seldur þeim sem hæsta verðið greiðir. Verður þá ekki yndislegt að hafa ósnortna náttúru landsins.

 

Ísland er eyja í miðju hafi og við erum fá og smá. Það villir okkur stundum sýn. Margir halda að okkar ákvarðanir hafi engin áhrif út í hinum stóra heimi. Orka okkar er í samkeppni við orku frá kolum en svo miklu betri fyrir umhverfið og framtíð barna okkar.  Við höfum meiri skyldur í loftlagsmálum og sami fjöldi manna í Bandaríkjunum eða Kína einfaldlega vegna þess að tækifæri okkar eru fleiri.

 

Menn geta fundið þá veilu í rökfærslum mínum að gerðir í fortíð hafi ekki verið allar til góðs. Ef til vill hafi verið betra að hlífa sjávarbotninum. Þá dæmum við fortíðina eftir vitneskju og tækni nútíðar. Afraksturinn hefði orðið miklum mun minni. Það hefðu ekki aðeins verið fluttir inn færri lúxusjeppar og húsin hefðu orðið minni heldur hefðu skólar búið við þrengri kost og jafnrétti til náms ekki orðið að veruleika. Sú aukna fjölbreytni sem hægt og bítandi er að verða í Íslensku samfélagi er til kominn vegna góðrar menntunar sem er fyrst og fremst kominn til í upphafi vegna tekna af sjávarútvegi. Við færðum okkur af fátæktarstigi til velferðar með tekjum frá honum. Ef ég ætti að kjósa á milli þess velferðarþjóðfélags sem byggðist hér á seinustu öld og þess að hafa ósnortinn sjávarbotn umhverfis landið og efnahagslega stöðu 19 aldar þá kýs ég velferðina. Ég hefði hins vegar gjarnan viljað að menn hlífðu geirfuglinum af því að útrýming hans skapaði lítinn auð til framtíðar.

 

 

Á þessum grunni tel ég að við eigum að marka stefnu til framtíðar. Hugsunarlaus eyðing náttúruauðlinda er jafn röng og öfgafull náttúruvernd. Með efnahagslegri uppbyggingu landsins skilum við samkeppnishæfara þjóðfélagi til framtíðar og tryggjum þannig brauð og betri heim fyrir afkomendurna.